Μνημεία

Κατά την αρχαιότητα η πόλη Τρίκκη ήταν γνωστή για το Ασκληπιείο της και ως η πατρίδα του διάσημου γιατρού Ασκληπιού, σύμφωνα με τον γεωγράφο του 1ου π.Χ. αιώνα, Στράβωνα. Αρχαιολογικές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από τις αρχές του 20ού αιώνα, έφεραν στο φως τρία κτίρια ρωμαϊκής εποχής και ένα κτίριο βυζαντινής εποχής.

Στη βορειοανατολική άκρη της πόλης, δεσπόζει το Φρούριο, με το χαρακτηριστικό ρολόι του. Χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄ κατά τον 6ο αιώνα πάνω στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας πόλης της Τρίκκης. Πολλά τμήματα του κάστρου καταστράφηκαν κατά την άλωση της πόλης από τους Οθωμανούς, ανακατασκευάστηκαν από τους ίδιους ωστόσο πολύ σύντομα, λόγω του στρατηγικού σημείου της πόλης.

Βρίσκεται στη χερσόνησο Κασάνδρα, δίπλα στο χωριό Καλλιθέα και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής. Αποκαλύφθηκε τυχαία το 1969, με αφορμή την ανέγερση ενός ξενοδοχείου. Η ανασκαφές που συνεχίστηκαν τα επόμενα χρόνια και έδειξαν ότι στη θέση αυτή ιδρύθηκε κατά το Δεύτερο μισό του 8ου αιώνα π.Χ., από Ευβοείς αποίκους της πόλης Αφύτις, ιερό του Διονύσου που λατρευόταν μαζί με τις Νύμφες στο σπήλαιο κάτω από το βράχο, στη νοτιοδυτική πλευρά του χώρου. Στην επίπεδη επιφάνεια, στο βόρειο τμήμα του χώρου ιδρύθηκε γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ.

Τα αρχαία Στάγειρα βρίσκονται περίπου 500 μέτρα νοτιανατολικά του χωριού της Ολυμπιάδας, πάνω σε μία μικρή, ορεινή χερσόνησο που ονομάζεται "Λιοτόπι" αν και μαρτυρίες στην αρχαιότητα αναφέρουν ότι ήταν παραθαλάσσια. Η πόλη είναι γνωστή σε όλους ως η πατρίδα του φιλόσοφου Αριστοτέλη και έχει ταυτιστεί με το όνομα του. Ιδρύθηκε το 665 από Ίωνες αποίκους της Άνδρου και λίγο αργότερα έφτασαν άποικοι και από τη Χαλκίδα.

Τέσσερα χιλιόμετρα από τις ακτές του Τορωναίου Κόλπου και περίπου 12 χιλιόμετρα από την Ποτίδαια, στη χερσόνησο της Κασσάνδρας, βρίσκονται τα ερείπια μίας σημαντικής αρχαίας πόλης. Πρόκειται για την Όλυνθο, που αποτελούσε την πρωτεύουσα των Χαλκιδέων και αποτελούσε το σημαντικότερο οικονομικό και στρατιωτικό κέντρο της περιοχής από τις τελευταίες δεκαετίες του 5ου π.Χ. αιώνα μέχρι την καταστροφή της το 348 π.Χ. Παρ’ όλο που ο Ηρόδοτος αναφέρει ως πρώτους κατοίκους της περιοχής τους Βοπιαίους, αρχαιολογικές έρευνες έχουν αναδείξει ευρήματα οικισμού της 3ης χιλιετίας π.Χ.

Βρίσκεται στο σημείο όπου ο ποταμός Αγραφιώτης κάνει την έξοδο του στη Λίμνη των Κρεμαστών, σε απόσταση 55 χιλιομέτρων από το Καρπενήσι. Για περισσότερα από 400 χρόνια ένωνε τις 2 όχθες του ποταμού και ήταν το μοναδικό πέρασμα από το Καρπενήσι προς την Αιτωλοακαρνανία. Σύμφωνα με την παράδοση, χτίστηκε το 1659 από τον Ηπειρώτη χτίστη Μανώλη Χρυσιώτη, που ζούσε στο χωριό Δάφνη μαζί με τη σύζυγο του. Το ζευγάρι δεν είχε παιδιά και ο Μανώλης, χτίζοντας το γεφύρι με τόσο μεράκι, απέκτησε ένα γιο και δύο κόρες.

Η Αλαμάνα είναι γέφυρα του Σπερχειού ποταμού και είναι γνωστή για τη μάχη που έγινε εκεί τον Απρίλιο του 1821. Με την Επανάσταση του 1821, ο Ομέρ Βρυώνης, διοικητής του τουρκικού στρατού κατέβηκε με 8.000 άνδρες από τη Θεσσαλία για να καταπνίξει την επανάσταση στην Πελοπόννησο. Ο Αθανάσιος Διάκος με τους άνδρες του πήραν θέση στον ποταμό Αλαμάνα (τότε ονομασία του Σπερχειού ποταμού). Το πρωί της 23 Απριλίου του 1821 ξεκίνησε η μάχη της Αλαμάνας, όπου οι Έλληνες υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν από τις αριθμητικά ανώτερες δυνάμεις των Τούρκων.

Γνωστές σε όλους από την ιστορική “Μάχη των Θερμοπυλών”, το 480 π.Χ. Η μάχη των Θερμοπυλών είχε διάρκεια 3 ημέρες και διεξήχθη μεταξύ των ελληνικών πόλεων-κρατών υπό την ηγεσία της Σπάρτης και της Περσικής Αυτοκρατορίας του Ξέρξη Α’, ταυτόχρονα με τη Ναυμαχία του Αρτεμησίου. Η τοποθεσία της μάχης επιλέχθηκε εξαιτίας της αριθμητικής υστέρησης του στρατού των Ελλήνων, που ήταν μόλις 7.000 άνδρες. Ο περσικός στρατός σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές διέθετε εκατομμύρια στρατιώτες, κάτι που σαφώς θεωρείται υπερβολή και υπολογίζεται ότι στην πραγματικότητα ήταν μεταξύ 100.000 και 300.000 στρατιωτών.

Κορυφαία στιγμή της ελληνικής αντίστασης κατά των Ιταλογερμανικών δυνάμεων αποτελεί η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου 1942. Αποτέλεσμα της συνεργασίας του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ υπό την καθοδήγηση των βρετανών κομάντο, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μία από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Προκάλεσε τον θαυμασμό όλης της κατεχόμενης Ευρώπης και έδωσε κουράγιο στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Στις 29 Νοεμβρίου 1964 κατά τη διάρκεια των εορτασμών, σκοτώθηκαν 13 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 45, από μία ξεχασμένη βόμβα.

Συστεγάζεται μαζί με την Πινακοθήκη Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης στο κτίριο του Δημοτικού Πνευματικού Κέντρου, στην οδό Αριστομένους 33. Ιδρύθηκε ως μη κερδοσκοπικό πολιτιστικό σωματείο το 1933, χάρη στις προσπάθειες Καλαματιανών λογίων. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η συμβολή του Ιωάννη Αποστολάκη, που διετέλεσε επί χρόνια πρόεδρος της βιβλιοθήκης και χάρη στις δικές του προσπάθειες, στεγάζεται σήμερα στον 5ο όροφο του Πνευματικού Κέντρου. Θεωρείται ως μία από τις σημαντικότερες επαρχιακές βιβλιοθήκες της Ελλάδας με 90.000 τόμους βιβλίων, μερικά από τα οποία χρονολογούνται το Μεσαίωνα.