Τα αρχαία Στάγειρα βρίσκονται περίπου 500 μέτρα νοτιανατολικά του χωριού της Ολυμπιάδας, πάνω σε μία μικρή, ορεινή χερσόνησο που ονομάζεται "Λιοτόπι" αν και μαρτυρίες στην αρχαιότητα αναφέρουν ότι ήταν παραθαλάσσια. Η πόλη είναι γνωστή σε όλους ως η πατρίδα του φιλόσοφου Αριστοτέλη και έχει ταυτιστεί με το όνομα του. Ιδρύθηκε το 665 από Ίωνες αποίκους της Άνδρου και λίγο αργότερα έφτασαν άποικοι και από τη Χαλκίδα.

Τέσσερα χιλιόμετρα από τις ακτές του Τορωναίου Κόλπου και περίπου 12 χιλιόμετρα από την Ποτίδαια, στη χερσόνησο της Κασσάνδρας, βρίσκονται τα ερείπια μίας σημαντικής αρχαίας πόλης. Πρόκειται για την Όλυνθο, που αποτελούσε την πρωτεύουσα των Χαλκιδέων και αποτελούσε το σημαντικότερο οικονομικό και στρατιωτικό κέντρο της περιοχής από τις τελευταίες δεκαετίες του 5ου π.Χ. αιώνα μέχρι την καταστροφή της το 348 π.Χ. Παρ’ όλο που ο Ηρόδοτος αναφέρει ως πρώτους κατοίκους της περιοχής τους Βοπιαίους, αρχαιολογικές έρευνες έχουν αναδείξει ευρήματα οικισμού της 3ης χιλιετίας π.Χ.

Ο Ταξιάρχης Χαλκιδικής ανήκει στον δήμο Πολυγύρου και βρίσκεται στο κέντρο της Χαλκιδικής στα βουνά του Χολομώντα σε υψόμετρο 650 μέτρων. Είναι ένα όμορφο γραφικό χωριό, με πολλά πετρόχτιστα σπίτια που ακολουθούν την παραδοσιακή μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, ενώ το κατάφυτο δάσος που περιβάλει τον οικισμό δημιουργεί μια εξαίσια εικόνα.

Ή Άθυτος. Η ιστορία του χωριού μετράει πολλούς αιώνες, αφού αναφέρεται στα κείμενα του Αριστοτέλη, του Ηρόδοτου, του Θουκυδίδη και άλλων. Το ιερό του Διονύσου από τον 8ο αιώνα π. Χ. και ο ναός του Άμμωνα Δία συνέβαλαν στην εξάπλωση της φήμης της πόλης κατά τα αρχαϊκά και κλασικά χρόνια. H Άθυτος σήμερα είναι το πιο γραφικό και ξεχωριστό παραθαλάσσιο χωριό της Χαλκιδικής, με πανέμορφα πετρόχτιστα σπίτια. Το μεγαλύτερο μέρος της Αθύτου είναι πλακόστρωτο και, σε συνδυασμό με τα πέτρινα σπίτια και τα γραφικά σοκάκια με τα καλντερίμια, δίνουν την εντύπωση στον επισκέπτη ότι βρίσκεται σε νησί.

Στο νοτιότερο άκρο της χερσονήσου της Κασσάνδρας, σε απόσταση 120 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη, βρίσκεται το χωριό Παλιούρι, ένα ήσυχο και παραδοσιακό χωριό. Είναι χτισμένο σε ύψωμα αμφιθεατρικά προς τον Τορωναίο κόλπο και περιβάλλεται πευκόδασος. Στο σημερινό Παλιούρι εικάζεται ότι υπήρχε αρχαία πόλη με το όνομα Θέραμβος, κάτι που επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής, ενώ η πόλη αναφέρεται και από τον Ηρόδοτο. Σύμφωνα με τον τελευταίο, η πόλη στρατολογήθηκε βίαια από τον Ξέρξη και πιθανολογείται ότι για αυτό το λόγο δεν υπάρχουν αναφορές από μεταγενέστερους συγγραφείς.

Σκαρφαλωμένος στις πλαγιές του όρους Ίταμος στα 350 μέτρα υψόμετρο, σε απόσταση περίπου 5 χιλιόμετρα από το Ν. Μαρμαρά, βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισμός Παρθενώνας. Αναφορές από τον Ηρόδοτο στην αρχαιότητα, μαρτυρούν την ύπαρξη του οικισμού κατά τον 9ο αιώνα π.Χ., ενώ αναφέρεται και ως "Παρθένι" και "Παρθενιώνας" κατά την εποχή του Βυζαντίου, όπου τοποθετείται στο Λόγγο, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται η ακριβής θέση του, ενώ αρκετοί μελετητές υποστηρίζουν ότι δε βρισκόταν στη σημερινή του τοποθεσία.

Η Συκιά είναι κωμόπολη και έδρα του Δήμου Τορώνης Χαλκιδικής. Σε απόσταση 160 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη και 92 χιλιομέτρων από τον Πολύγυρο, είναι το νοτιότερο και πιο απομονωμένο χωριό της Σιθωνίας και ένα από τα πιο παλιά της Χαλκιδικής. Σε αγιορείτικα έγγραφα του 14ου αιώνα, αναφέρεται ως "Λογγός", αλλά δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς πήρε το σημερινό της όνομα, που πιθανότατα οφείλεται σε μία χαρακτηριστική μεγάλη συκιά που υπήρχε έξω από το χωριό.

Σε απόσταση 117 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη, στην αρχή της χερσονήσου της Σιθωνίας, βρίσκεται ο Άγιος Νικόλαος, ένα πανέμορφο χωριό με καλντερίμια και παραδοσιακά σπίτια του 19ου αιώνα. Προϊστορικά ευρήματα στην περιοχή, μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμών κατά την αρχαιότητα και βορειανατολικά του χωριού, υπήρχε η πόλη "Σίγγος", που άκμασε κατά την αρχαιότητα. Το σύγχρονο χωριό σχηματίστηκε από την ένωση δύο οικισμών: του Αγίου Γεωργίου, κατοικούμενου από ντόπιους Χαλκιδικιώτηες και του Αγίου Νικολάου όπου κατοικούνταν από πρόσφυγες από τη Μάνη.

Πληροφορίες για τη Νικήτη, την πρωτεύουσα του Δήμου Σιθωνίας στη Χαλκιδική

Η κωμόπολη της Νικήτης είναι ένας από τους παλαιότερους οικισμούς της Χαλκιδικής και αποτελεί την πρωτεύουσα του Δήμου Σιθωνίας. Βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Τορωναίου Κόλπου (ή Κόλπου της Κασσάνδρας), ενώ απέχει 102 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και 38 χλμ. από τον Πολύγυρο που είναι η πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής.

Η Γαλάτιστα είναι μία κωμόπολη και πρωτεύουσα του Δήμου Ανθεμούντα, χτισμένη στις πλαγιές του Χορτιάτη, 39 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 28 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Πολυγύρου . Εικάζεται ότι στην περιοχή της Γαλάτιστας, λίγο πιο κάτω από τον οικισμό, βρισκόταν ο αρχαίος Ανθεμούς, πόλη που κυριαρχούσε στην περιφέρεια. Η πόλη αυτή αποκτήθηκε από τη Μακεδονία, έπειτα από παραχώρηση των Περσών και στη συνέχεια ο βασιλιάς Αμύντας Α’ τη δώρισε στον τύρρανο Ιππία, χωρίς εκείνος να δεχτεί την προσφορά. Μάλιστα στην περιοχή έχει ανακαλυφθεί σημαντική μαρμάρινη επιγραφή του 30 π.χ. αιώνα.