Η Μονή Πρέβελης βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα νότια του Ρεθύμνου και είναι μία από τις πιο γνωστές και αξιοσέβαστες μονές της Κρήτης, έχοντας συμβάλλει τα μέγιστα στους εθνικούς αγώνες. Δεν είναι γνωστό το πότε ακριβώς χτίστηκε, ωστόσο οι ενδείξεις μαρτυρούν ότι ο πρώτος πυρήνας της Μονής χτίστηκε προς το τέλος του 10ου με αρχές του 11ου αιώνα, σε μία εποχή όπου υπήρχε μία ιδιαίτερη ανάπτυξη της μοναστικής ζωής στην περιοχή της νότιας Κρήτης.
Θρησκευτικά
Η Πάτμος είναι διάσημη για το Πάσχα της και κάθε χρόνο χιλιάδες πιστοί συρρέουν εδώ για να βιώσουν μία εμπειρία ξεχωριστή, διαποτισμένη από τον ιερό χαρακτήρα του νησιού, καθώς το Πάσχα εδώ γιορτάζεται με ιδιαίτερη κατάνυξη. Εκδηλώσεις πραγματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, αποκορύφωμα των οποίων αποτελεί η Τελετή του Νιπτήρος το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης, όπου αναπαριστάται η πράξη του Ιησού που έπλυνε τα πόδια των μαθητών του, με τη συνοδεία εκκλησιαστικών ύμνων.
Ίσως η σημαντικότερη μονή του Αιγαίου, η Μονή του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου στην Πάτμο, είναι χτισμένη στην κορυφή του βουνού, πάνω από τη Χώρα, στα ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Ιδρύθηκε από τον Όσιο Χριστόδουλο το 1088, στον οποίο παραχωρήθηκε το νησί, με χρυσόβουλο από το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό, προκειμένου να ιδρύσει ένα μοναστήρι προς τιμήν του Ευαγγελιστή. Ο ίδιος εγκαταλείπει την Πάτμο το 1118, εξ’ αιτίας των πειρατικών επιδρομών που δέχεται το νησί, αλλά και εξ’ αιτίας των διχογνωμιών που προέκυψαν μεταξύ των μοναχών.
Το Σπήλαιο της Αποκάλυψης αποτέλεσε τον πρώτο τόπο προσευχής του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, που εξορίστηκε εδώ το 95 μ.Χ.. Τα γραφόμενά του προέκυψαν από αποκαλύψεις που έλαβε θαυματουργικά από το Θεό μέσα από μια σχισμή του βράχου. Το όραμα της Αποκάλυψης και η συγγραφή του μοναδικού προφητικού βιβλίου της Καινής Διαθήκης, έχουν καταστήσει το Σπήλαιο αυτό ιερό και κάθε χρόνο δέχεται χιλιάδες προσκυνητές.
Η μακρά θρησκευτική παράδοση της Τήνου αποδεικνύεται από τις 750 περίπου εκκλησίες - όρθόδοξες αλλά και καθολικές - που συναντά κανείς σε όλο το νησί.
Πέραν της μεγαλοπρεπούς εκκλησίας της Ευαγγελίστριας με τη θαυματουργή εικόνα και το θολωτό παρεκκλήσι της, που αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους ναούς της ορθοδοξίας, μπορεί κανείς να επισκεφθεί την Εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου που βρίσκεται στο χωριό Τριπόταμος, και να θαυμάσει τον διάκοσμο της.
Η μεγαλοπρεπής εκκλησία της Ευαγγελίστριας αποτελεί τον πιο δημοφιλή προορισμό του Δεκαπενταύγουστου. Χτίστηκε στα χρόνια της Επανάστασης του ‘21 στη θέση παλαιότερης μικρής εκκλησίας, με πρωτομάστορα τον Ευστράτιο Καλλονάρη από τη Σμύρνη. Η διώροφη μορφή του κτιρίου οφείλεται στην ανάγκη να μην απομακρυνθεί από το αρχικό ναύδριο. Ο κυρίως ναός είναι τρίκλιτη θολωτή βασιλική με έντονα δυτικά στοιχεία και ιδιόρρυθμη πρόσοψη. Από τα ωραιότερα τμήματα είναι το πολυόροφο μαρμάρινο καμπαναριό.
Ανάμεσα στις περισσότερες από 600 εκκλησίες που υπάρχουν στο νησί, η Παναγία Παραπορτιανή κατέχει μία ξεχωριστή θέση, εξ’ αιτίας της μοναδικής αρχιτεκτονικής της. Αποτελείται από ένα διώροφο συγκρότημα πέντε εκκλησιών, με τις τέσσερις να αποτελούν τη βάση της και την πέμπτη να επικάθεται σαν τρούλος. Ο τρούλος είναι η Παναγία Παραπορτιανή, ενώ οι τέσσερις εκκλησίες που αποτελούν τη βάση της είναι ο Άγιος Σώζων, η Αγία Αναστασία, οι Άγιοι Ανάργυροι και ο Άγιος Ευστάθιος που είναι το κέντρο της βάσης του συμπλέγματος .
Η προστάτιδα των Κυθήρων είναι η Παναγία Μυρτιδιώτισσα, ένα μοναστήρι στα δυτικά του νησιού, που οφείλει το όνομά του στις άπειρες μυρτιές που το πλασιώνουν και γιορτάζει κάθε χρόνο στις 24 Σεπτεμβρίου, την ημέρα που, σύμφωνα με την παράδοση, βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας από ένα βοσκό της περιοχής.
Πρόκειται για ένα Βυζαντινό μοναστήρι του 12ου αιώνα, που βρίσκεται σε μία πανέμορφη τοποθεσία, πάνω σ’ έναν λόφο, στην περιοχή του Βάλτου της Πάργας. Διαθέτει ένα εξαιρετικό καμπαναριό επτανησιακού ρυθμού ύψους 15 μέτρων, που, σύμφωνα με την παράδοση, είχε εννιά καμπάνες που όταν χτυπούσαν ακούγονταν από απόσταση 12 μιλίων. Το καμπαναριό είναι το μόνο που έχει διασωθεί, καθώς η μονή έχει καταστραφεί. Στα ερείπια που περιβάλλουν τη μισογκρεμισμένη μικρή μονόχωρη εκκλησία, διακρίνονται οι πολεμίστρες στο περιτοίχισμα.
Η Σκόπελος έχει μία πολύ αξιόλογη θρησκευτική παράδοση και σε όλο το νησί υπάρχουν μοναστήρια και ξωκλήσια μνημειακής αξίας, τα περισσότερα από τα οποία χρονολογούνται από τη Βυζαντινή εποχή. Καθώς παίρνετε το δρόμο που οδηγεί στα μοναστήρια, στα νοτιοδυτικά της Χώρας της Σκοπέλου, το πρώτο μοναστήρι που θα συναντήσετε είναι αυτό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος του 16ου αιώνα, έπειτα τη Μονή της Ευαγγελίστριας που προσφέρει εξαιρετική θέα στο νησί, η Μονή της Αγίας Βαρβάρας του 17ου αιώνα και στα 300 μέτρα απόσταση βρίσκεται η Μονή του Τιμίου Προδρόμου που διαθέτει εικόνες από το 16ο αιώνα.