Μονή του Ιωάννου Θεολόγου

Ίσως η σημαντικότερη μονή του Αιγαίου, η Μονή του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου στην Πάτμο, είναι χτισμένη στην κορυφή του βουνού, πάνω από τη Χώρα, στα ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Ιδρύθηκε από τον Όσιο Χριστόδουλο το 1088, στον οποίο παραχωρήθηκε το νησί, με χρυσόβουλο από το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό, προκειμένου να ιδρύσει ένα μοναστήρι προς τιμήν του Ευαγγελιστή. Ο ίδιος εγκαταλείπει την Πάτμο το 1118, εξ’ αιτίας των πειρατικών επιδρομών που δέχεται το νησί, αλλά και εξ’ αιτίας των διχογνωμιών που προέκυψαν μεταξύ των μοναχών. Η μονή περιβάλλεται από μία οχύρωση ακανόνιστου ορθογώνιου σχήματος, που χτίστηκε μεταξύ 11ου και 17ου αιώνα. Στο πέρασμα των αιώνων, η μονή δέχτηκε πολλές προσθήκες και επεμβάσεις στην αρχιτεκτονική της, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εποχής, με αποτέλεσμα να βλέπουμε σήμερα ένα περίπλοκο κτιριακό συγκρότημα, που περιλαμβάνει κτίρια και έργα τέχνης διάφορων περιόδων, διαθέτοντας μία πλούσια καλλιτεχνική παρακαταθήκη. Το καθολικό της χρονολογείται στη βυζαντινή περίοδο και περιλαμβάνει ένα εξαιρετικό τοιχογραφικό διάκοσμο του 17ου αιώνα και στο παρεκκλήσι της Παναγίας νότια του καθολικού, τοιχογραφίες του 12ου αιώνα. Στη μονή υπάρχουν επίσης παρεκκλήσια μεταβυζαντινής εποχής, όπως αυτό του Αγίου Νικολάου, του Προδρόμου, του Αγίου Βασιλείου και των Αγίων Αποστόλων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συλλογή της Βιβλιοθήκης της Μονής διαθέτει πολύ σημαντικά χειρόγραφα και βιβλία θρησκευτικού περιεχομένου, αλλά και η συλλογή των κειμηλίων, που μπορεί κανείς να θαυμάσει στο επισκέψιμο σκευοφυλάκιο.