Λίμνη Παμβώτιδα

Το “σήμα κατατεθέν” των Ιωαννίνων, η Λίμνη Παμβώτιδα

Η πρωτεύουσα της Ηπείρου έχει ταυτιστεί με τη λίμνη της. Η Λίμνη Παμβώτιδα ή αλλιώς η Λίμνη των Ιωαννίνων, όπως αναφέρεται από κατοίκους και επισκέπτες, κυριαρχεί στο αστικό τοπίο των Ιωαννίνων, αλλά και στο λεκανοπέδιο της Παμβώτιδας που περιβάλλεται στα βόρεια από το επιβλητικό Μιτσικέλι και στα νότια από τις κορυφές του Βουνού Τόμαρος. Η πόλη που εκτείνεται δυτικά της λίμνης στρέφει το μέτωπο προς αυτή και εκτός από το μαγευτικό τοπίο και τις όμορφες βόλτες στις όχθες της, η Λίμνη Παμβώτιδα προσφέρει στα Γιάννενα μια μυστηριακή αύρα μέσα από μια σειρά θρύλων που χάνονται μέσα στους αιώνες.

Λίμνη Παμβώτιδα, το όνομα μιας από τις παλαιότερες ευρωπαϊκές λίμνες

Η λίμνη που παλαιότερα κάλυπτε ολόκληρο το λεκανοπέδιο της Παμβώτιδας, είναι μία από τις παλαιότερες λίμνες στην ευρωπαϊκή ήπειρο, με τους επιστήμονες να τοποθετούν τη δημιουργία της πριν από 2 εκατομμύρια χρόνια και να ανάγουν την ανθρώπινη παρουσία γύρω από αυτή, στην Παλαιολιθική εποχή (20.000 χρόνια πριν). Η Λίμνη Παμβώτιδα έλαβε το όνομά της από την αρχαία ελληνική λέξη “Παμβώτις” που σημαίνει "αυτή που τρέφει τους πάντες". Κάτι που υποδηλώνει την πλούσια χλωρίδα και πανίδα που φιλοξενεί στα νερά της και στην ευρύτερη περιοχή.

Η Λίμνη Παμβώτιδα σήμερα

Η λίμνη Παμβώτιδα βρίσκεται σε ύψος 470 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ τροφοδοτείται με ύδατα που ρέουν κυρίως από πηγές και επιφανειακά νερά του όρους Μιτσικέλι. Η λίμνη καλύπτει μια έκταση περίπου 19.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, έχοντας μέγιστο μήκος 8 χλμ. και πλάτος που κυμαίνεται μεταξύ 1.5 και 5.5 χιλιομέτρων. Στις μέρες μας το μέσο βάθος των νερών στη Λίμνη Παμβώτιδα είναι 4.5 μέτρα, ενώ σε κάποια σημεία αυτό φτάνει τα 11 μέτρα. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι μέσα στις χιλιετίες η στάθμη του νερού άλλαξε αρκετές φορές δημιουργώντας στη γύρω περιοχή ένα πλούσιο οικοσύστημα.

Η περιβαλλοντική αξία της λίμνης

Παρά τη μέχρι πρότινος μακρόχρονη περιβαλλοντική υποβάθμιση, κυρίως με απορροές λιπασμάτων από τις κοντινές καλλιέργειες, που οδήγησαν στο φαινόμενο της ευτροφίας, η Λίμνη Παμβώτιδα συνεχίζει να αποτελεί ένα ξεχωριστό οικότοτο που φιλοξενεί ένα σημαντικό αριθμό ζώων και φυτών. Μάλιστα, η ίδια η λίμνη και οι γύρω εκτάσεις εντάσσονται στο ευρωπαϊκό Δύκτιο Natura 2000 ως προστατευόμενη περιοχή. Το τοπικό οικοσύστημα φιλοξενεί περισσότερα από 24 είδη ψαριών, 20 είδη θηλαστικών, 24 είδη ερπετών, όπως και 170 είδη ενδημικών και αποδημητικών πουλιών. Στα ρηχά τμήματά της καλύπτεται από πυκνούς καλαμιώνες, ενώ οι όχθες της είναι πυκνόφυτες με πολλά είδη βλάστησης. Τέλος, στις όχθες της λίμνης λειτουργεί ένας ιχθυογενετικός σταθμός που παράγει περισσότερους από 100.000 γόνους ψαριών το χρόνο οι οποίοι εμπλουτίζουν λίμνες και ποτάμια ή διατίθενται σε ιχθυοτροφικές μονάδες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επιπλέον, στη μονάδα παράγονται κάποιες ποσότητες χαβιαριού από οξύρρυγχους της Μαύρης Θάλασσας.

Το νησί της Λίμνης των Ιωαννίνων και βόλτα με καραβάκι

Περίπου στο κέντρο της Λίμνης των Ιωαννίνων βρίσκεται το διάσημο νησάκι, του οποίου η ιστορική βαρύτητα ως τόπος δολοφονίας του Αλή Πασά, αλλά και η φυσική ομορφιά του το μετατρέπει σε ένα μοναδικό αξιοθέατο. Στο νησί μπορεί κανείς να επισκεφτεί το σπίτι του Αλή Πασά που έχει μετατραπεί σε μουσείο, αλλά και μια σειρά από ταβέρνες που φημίζονται για το καλό φαγητό. Η μετάβαση στο νησάκι γίνεται μέσω μιας ευχάριστης διαδρομής με καραβάκι στα ήρεμα νερά της λίμνης. Μιας λίμνης που εκτός των άλλων, τις τελευταίες δεκαετίες έχει αναχθεί και σε ένα σημαντικό κέντρο του υγρού στίβου αναφορικά με την εκμάθηση κωπηλασίας και κανόε καγιάκ, αλλά και τη φιλοξενία διεθνών αγώνων.

Λίμνη Παμβώτιδα και γαστρονομία

Είναι γνωστό ότι τα Ιωάννινα φημίζονται για τις τοπικές σπεσιαλιτέ και το πεντανόστιμο φαγητό. Η ντόπια κουζίνα αναδεικνύει τα προϊόντα της περιοχής και τα τοπικά εδέσματα αναγάγουν την περιοχή σε έναν ιδιαίτερα ενδιαφέρον γαστρονομικό προορισμό για καλοφαγάδες και μη! Η Λίμνη Παμβώτιδα με τα νόστιμα ψάρια τα χέλια, τις καραβίδες και το χαβιάρι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό ενώ, στην κορυφή της λίστας βρίσκονται και τα βατραχοπόδαρα, ένα πιάτο που μπορεί να το δοκιμάσει κανείς μόνο εδώ!