Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Νισύρου στεγάζεται σε ένα διώροφο αρχοντικό του 18ου αιώνα που έχει αποκατασταθεί από το Δήμο, στα σκαλιά προς την Μονή της Παναγίας Σπηλιανής στο Μανδράκι. Οι χώροι του μουσείου είναι έτσι διαμορφωμένοι ώστε να περιλαμβάνουν όλα τα δωμάτια ενός παραδοσιακού Νισύριου σπιτιού, όπως την κουζίνα, τον φούρνο και την κρεβατοκάμαρα (τη λεγόμενη “μονή”).
Στο μουσείο παρουσιάζονται διάφορα χρηστικά -κυρίως- αντικείμενα λαϊκής τέχνης τα οποία δεν χρησιμοποιούνται σήμερα. Αλέτρια, δρεπάνια, σκάφες, χειρόμυλοι είναι μερικά από τα καθημερινά αντικείμενα των κατοίκων του νησιού. Επίσης, υπάρχει μεγάλη συλλογή από κεντήματα, υφαντά, διάφορα έγγραφα καθώς και φωτογραφικό υλικό ντόπιους του νησιού που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία του τόπου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κρεβατοκάμαρα, η λεγόμενη “μονή”. Ήταν ο χώρος που ξεκουράζονταν ολόκληρη η οικογένεια και περιελάμβανε δύο χώρους φύλαξης, το κελάρι και το γκλαβάνι, όπου συνήθιζαν οι Νισύριοι να αποθηκεύουν ρούχα, σκεπάσματα και διάφορα άλλα αντικείμενα.
