Ο ορεινός οικισμός του Μετσόβου φημίζεται για τις ντόπιες παραγωγές και τα ποιοτικά προϊόντα, μερικά εκ των οποίων έχουν προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) και έχουν κερδίσει εθνική και διεθνή αναγνώριση. Ο επισκέπτης εδώ μπορεί να δοκιμάσει τα διάσημα τοπικά τυριά (Μετσοβόνε και Μετσοβέλα), κρέας, βότανα αλλά και τα μετσοβίτικα κρασιά των πιο ορεινών αμπελώνων της Ελλάδας.
Τυροκομία και Ίδρυμα Τοσίτσα
Η επιτυχία και η εξέλιξη της τυροκομίας στο Μέτσοβο συνδυάζεται με την προσφορά του Ιδρύματος Τοσίτσα. Ένα ίδρυμα που ιδρύθηκε το 1947 από τον Βαρόνο Μιχαήλ Τοσίτσα, ο οποίος παραχώρησε την περιουσία του στο Μέτσοβο, και τον Ευάγγελο Αβέρωφ, του οποίου η μακροχρόνια αλληλογραφία και η προσωπική φιλία με το Βαρόνο συνετέλεσε τα μέγιστα. Το Ίδρυμα δημιούργησε ένα πρότυπο τυροκομείο το 1958, από το οποίο παράγονται τυριά και γαλακτοκομικά προϊόντα μεταξύ των οποίων το Μετσοβόνε, η Μετσοβέλα, το Μετσοβίσιο Γιδίσιο και πολλά άλλα.
Τι είναι το Μετσοβόνε;
Το Μετσοβόνε είναι ένα κίτρινο, ημίσκληρο, καπνιστό τυρί με εξαίσια γεύση, μυρωδιά και υφή. Τρώγεται σκέτο, ή τριμμένο σε μακαρόνια, λαχανικά, πίτες και ομελέτες. Παράγεται από 80% αγελαδινό γάλα και 20% αιγοπρόβειο χρησιμοποιώντας την τεχνική “pasta filata” (ιταλικά) ή “stretched curd” (αγγλικά) που μεταφράζεται ως “τεντωμένη τυρόμαζα”. Πιο συγκεκριμένα μετά την πήξη του γάλακτος, το τυρόπηγμα βυθίζεται σε ζεστό νερό και τεντώνεται με αναδευτήρες. Μια τεχνική της οποίας ο πιο δημοφιλής εκπρόσωπός της είναι η ιταλική Μοτσαρέλα.
Το φρέσκο Μετσοβόνε μπαίνει σε φόρμες όπου παίρνει ένα μακρόστενο σχήμα, βυθίζεται σε άλμη καλύπτεται με κερί παραφίνης, τυλίγεται σε σχοινί και κρεμιέται για τρεις μήνες. Στη συνέχεια, καπνίζεται και ωριμάζει για άλλους 5 μήνες. Τα μπαστούνια του Μετσοβόνε κυμαίνονται από 1,5 έως 4,5 κιλά ενώ πωλούνται και σε μικρότερα κομμάτια. Το Μετσοβόνε είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα και εύγευστα τυριά που παράγονται στην Ελλάδα. Έχει απαλή υφή, δεν έχει τρύπες και η πληθωρική καπνιστή του γεύση εκτοξεύει τη γαστρονομική απόλαυση.
Τι είναι η Μετσοβέλα;
Η Μετσοβέλα είναι ένα λευκοκίτρινο ημίσκληρο τυρί με διακριτή γεύση και απαλή υφή. Έχει γλυκιά, ήπια επίγευση και χρησιμοποιείται σε κρύα πιάτα, γίνεται τέλειο σαγανάκι και ταιριάζει πολύ με λευκό κρασί. Φτιάχνεται από 75% αιγοπρόβειο και 25% αγελαδινό γάλα, ενώ ως τυρόπηγμα παραμένει δύο μέρες στην άλμη. Μετά, αλατίζεται εξωτερικά και ωριμάζει σε τρεις μήνες. Η Μετσοβέλα παράγεται από το τυροκομείο του Ίδρυματος Τοσίτσα την Άνοιξη και το Χειμώνα. Σχηματοποιείται σε κοντά, κυλινδρικά κομμάτια και ξεχωρίζει για το κόκκινο περίβλημά της.
Τα υπόλοιπα τυριά και προϊόντα του Ιδρύματος Τοσίτσα
Εκτός από τα διάσημα τυριά Μετσοβόνε και Μετσοβέλα το Ίδρυμα Τοσίτσα παράγει και τη φημισμένη Γραβιέρα Μετσόβου. Η γραβιέρα παρασκευάζεται από τις 20 Μαΐου ως τις 20 Ιουλίου με πρόβιο γάλα, είναι λευκοκίτρινη και έχει ιδιαίτερα εκλεπτυσμένη γεύση.
Επίσης, το Μετσοβίσιο-Γιδίσιο είναι ένα ημίσκληρο κίτρινο κασέρι που γίνεται με γίδιο γάλα και περιέχει ολόκληρους κόκκους πιπεριού. Τρώγεται ωμό, ή τριμμένο στα ζυμαρικά, είναι πολύ νόστιμο σε τοστ και γίνεται εξαιρετικό σαγανάκι.
Το τυροκομείο του ιδρύματος παράγει επίσης, σε μικρότερες ποσότητες, τη γλυκιά γραβιέρα που μοιάζει με τον τύπο του ελβετικού Γρουέρ (Gruyère). Ακόμα φτιάχνει παρμεζάνα, αγελαδινό βούτυρο και Μαΐσιο ένα είδος γιδιού τυριού (Σεβρ, Chevre) που φτιάχνεται αποκλειστικά από γάλα που αρμέγεται τον Μάιο.
Τα κρασιά του Μετσόβου (Κατώγι Αβέρωφ)
Η αμπελουργική δραστηριότητα στο Μέτσοβο αναβίωσε στα τέλη της δεκαετίας του 50 όταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ φύτεψε κλήματα της γαλλικής ποικιλίας Cabernet Sauvignon στις απόκρημνες πλαγιές της περιοχής και εμφιάλωσε το παραγόμενο κρασί στο κατώγι του σπιτιού του. Από εκεί προκύπτει το όνομα ενός από τα ορεινότερα οινοποιεία της Ελλάδας το “Κατώγι Αβέρωφ”.
Σήμερα με σύγχρονες εγκαταστάσεις στα ανατολικά του οικισμού, επιστημονική προσέγγιση και μεράκι οι απόγονοι της οικογένειας Αβέρωφ συνεχίζουν την οινοποιητική παράδοση σε μια περιοχή όπου υπήρχαν πολλά αμπέλια τον 18ο και 19ο αιώνα.
Από το 1959, οι αμπελώνες του Μετσόβου εξελίσσονται δίνοντας στο οινοποιείο εθνικές και διεθνείς διακρίσεις, ενώ τα περίφημα κρασιά του φτάνουν σε κάθε γωνιά του κόσμου. Με ναυαρχίδα το πολυβραβευμένο κόκκινο κρασί Κατώγι Αβέρωφ το οινοποιείο παντρεύει ελληνικές και ξένες ποικιλίες με εξαίσια αποτελέσματα.
Επίσκεψη στο Μέτσοβο, έναν εξαιρετικό γαστρονομικό προορισμό
Πέραν της μοναδικής αίσθησης που προσφέρει η επίσκεψη στην ορεινή κωμόπολη των 1.160 μέτρων. Τις χαρακτηριστικές εικόνες των απόκρημνων κατάφυτων βουνών αλλά και τη γραφική ρυμοτομία και αρχιτεκτονική του οικισμού. Το Μέτσοβο υπόσχεται σε κάθε επισκέπτη μια μοναδική γαστρονομική εμπειρία.
Στο Μέτσοβο, τα εξαιρετικά τοπικά προϊόντα όπως τα τυριά το κρέας τα βότανα και τα μυρωδικά σε συνδυασμό με τα κρασιά της περιοχής και τις φημισμένες ταβέρνες παρέχουν τον ορισμό της γευστικής απόλαυσης.
