Παναγία Τριμάρτυρη

Η Παναγία Τριμάρτυρη στα Χανιά είναι ο μητροπολιτικός ναός της πόλης των Χανίων. Είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου, που είναι πολιούχος της πόλης και γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου, μέρα αργίας για την πόλη των Χανίων.

Η ιστορία του καθεδρικού των Εισοδίων της Θεοτόκου (Παναγία Τριμάρτυρη) ξεκινάει από τον 14ο αιώνα που οικοδομήθηκε ως ενετικός χριστιανικός ναός από τους Βενετούς που κυβερνούσαν τότε τα Χανιά. Μετά την άλωση της Κρήτης από τους Οθωμανούς, το 1645, η εκκλησία μετατράπηκε σε σαπωνοποιείο που ανήκε στον διοικητή του νησιού Μουσταφά Πασά. Την περίοδο εκείνη η εικόνα της Παναγίας φυλάσσονταν στην αποθήκη των λαδιών με ένα άσβεστο καντήλι, σύμφωνα με διαταγή του ίδιου του Μουσταφά Πασά.

Στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν το σαπωνοποιείο χρεοκόπησε και εγκαταλείφθηκε, ένας εργάτης ονόματι Τσερκάκης πήρε στο σπίτι του την εικόνα. Λίγα χρόνια αργότερα το παιδί του Μουσταφά Πασά έπεσε σε ένα πηγάδι, με τον πατέρα του σε απόγνωση να επικαλείται τη βοήθεια της Παναγίας, ώστε να σωθεί το παιδί του. Και ως αντάλλαγμα θα επέστρεφε το ναό στους χριστιανούς των Χανίων.

Η Παναγία έκανε το θαύμα της, το παιδί σώθηκε και το εκκλησιαστικό οικοδόμημα παραχωρήθηκε στη χριστιανική κοινότητα. Η εκκλησία άρχισε να ανοικοδομείται το 1860 και ο Τσερκάκης επέστρεψε την εικόνα των Εισοδίων της Παναγίας στο ναό.

Οι φθορές που προκλήθηκαν στο νεόδμητο ναό από την επανάσταση του 1897 και τον βομβαρδισμό του Ακρωτηρίου, διορθώθηκαν με έξοδα του τσάρου της Ρωσίας ο οποίος δώρησε και την καμπάνα της εκκλησίας.

Αρχιτεκτονικά η Παναγία Τριμάρτυρη περιγράφεται ως τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το καλυμμένο από οξυκόρυφη κάμαρα μεσαίο κλίτος. Ενώ, τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του ναού συνδέονται περισσότερο με την παράδοση των χρόνων της Βενετοκρατίας με τους λαξευτούς πεσσούς, τα γείσα και τα πλαίσια των ανοιγμάτων.

Ο ανατολικός τοίχος του ναού κοσμείται με μεγάλες και εντυπωσιακές αγιογραφίες έργα των Γ. Καλλιτεράκη, Γ. Σταυράκη, Ε. Τριπολιτάκη και Δ. Κοκότση.

Ο Μητροπολητικός ναός των Χανίων, είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τα ιστορικά γεγονότα, καθώς υπήρξε άσυλο και καταφύγιο των διωκομένων χριστιανών κατά τις εθνικές εξεγέρσεις. Ενώ, υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τους βομβαρδισμούς της πόλης από τους Γερμανούς, τον Μάιο του 1941.