Ιερά Μονή Γρηγορίου

Στο νοτιοδυτικό τμήμα του Αγίου Όρους και ανάμεσα στις Μονές Σιμωνόπετρας και Διονυσίου βρίσκεται η Ιερά Μονή Γρηγορίου. Είναι παραθαλάσσια και περιβάλλεται από ένα ιδιαίτερα όμορφο φυσικό περιβάλλον στο οποίο είναι απόλυτα προσαρμοσμένη. Αποτελεί την 17η ιεραρχικά μονή του Αγίου Όρους και η ίδρυσή της τοποθετείται στο 1310. Ως ιδρυτής της αναφέρεται ο Όσιος Γρηγόριος που υπήρξε μαθητής του δασκάλου της νοεράς προσευχής Αγίου Γρηγορίου του Σιναϊτη. Καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ήταν στόχος πειρατικών επιδρομών η μεγαλύτερη εκ των οποίων σημειώθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα και άφησε το μοναστήρι να ανακάμψει μόλις δύο αιώνες αργότερα, με τη βοήθεια και τις χορηγίες διάφορων Μολδαβών ηγεμόνων. Το καθολικό της Μονής τιμά το όνομα του Αγίου Νικολάου και χρονολογείται από το 1768. Αρχιτεκτονικά ταυτίζεται με τον συνηθισμένο αγιορείτικο ρυθμό, ενώ τοιχογραφήθηκε το 1779 από τους καστοριανούς αγιογράφους Γαβριήλ και Γρηγόριο. Εντός του μοναστηριακού συγκροτήματος επίσης βρίσκονται 7 από τα 14 παρεκκλήσια της Μονής ενώ δίνεται η ευκαιρία στους επισκέπτες να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας, τεμάχιο Τιμίου Ξύλου και διάφορα λείψανα αγίων. Η σημαντικότατη βιβλιοθήκη της καταστράφηκε κατά την επανάσταση του 1821, παρά ταύτα όμως διαθέτει 297 χειρόγραφα και 4.500 έντυπα βιβλία. Σήμερα θεωρείται μία από τις καλύτερα οργανωμένες κοινοβιακές μονές του Όρους και υπηρετείται από 85 μοναχούς.