Μετά την κατάκτηση της περιοχής από τους Τούρκους, οι τελευταίοι θέλοντας να κατεβάσουν τους κατοίκους από τα ορεινά στην πόλη και να τους ελέγχουν, έδωσαν προνόμια στη Νάουσα και τους κατοίκους της.
Μεταξύ αυτών ήταν η απαλλαγή από τους φόρους, η απαγόρευση σε Οθωμανούς να μένουν μέσα στην πόλη και δυνατότητα στους κατοίκους της Νάουσας να εκλέγουν τους άρχοντές τους. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη της οικονομίας, του εμπορίου, αλλά και τη διαφύλαξη του αμιγώς ελληνικού στοιχείου.
Μνημεία
Μόλις δύο χιλιόμετρα έξω από τη Νάουσα, στην τοποθεσία Ισβόρια θα βρείτε τη Σχολή του Αριστοτέλη, στην αρχαία πόλη της Μακεδονίας Μίεζα.
Πρόκειται για το χώρο τον οποίο ο γνωστός Έλληνας φιλόσοφος δίδασκε στους μαθητές του πολιτικό λόγο και τα ιδανικά της Πλατωνικής φιλοσοφίας.
Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο γιος του Φίλιππου Β’, Αλέξανδρος, που μετά την εκστρατεία του στην Ανατολή έγινε παγκοσμίως γνωστός ως Μέγας Αλέξανδρος, αλλά και σε άλλα παιδιά της αριστοκρατίας της Μακεδονίας.
Βρίσκεται 13 χιλιόμετρα περίπου από την πόλη της Βέροιας και πρόκειται για τον παλαιότερο οικισμό της Νεολιθικής εποχής σε ολόκληρη την Ευρώπη, χρονολογείται στον 7ο π.Χ. αιώνα, και μάλιστα φαίνεται να ήταν αγροτικός οικισμός.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Βεργίνας βρίσκεται 13 χιλιόμετρα έξω από τη Βέροια και 80 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη. Στο χώρο της Βεργίνας θα βρείτε τα Ανάκτορα και το αρχαίο θέατρο των Αιγών, της πρωτεύουσας του βασιλείου της Μακεδονίας και τους βασιλικούς τάφους.
Το Σηράγγιο ή Σήραγγα είναι ένα σπήλαιο που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Καστέλλας, σε μία απότομη και βραχώδη ακτή πάνω από τη θάλασσα, στη σημερινή θέση "Βοτσαλάκια". Θεωρείται ότι κατασκευάστηκε από τους πρώτους κατοίκους της περιοχής, τους προϊστορικούς Μινύες, ιωνικής καταγωγής. Στο εσωτερικό της σπηλιάς έχουν βρεθεί ένας βωμός στο θεό Απόλλωνα και δύο αρχαίοι τάφοι, ενώ στους τοίχους της σπηλιάς υπάρχουν ψηφιδωτά, ενώ στις δύο πλευρές της εισόδου υπάρχουν δύο ψηφιδωτά όπου το ένα αναπαριστά τη Σκύλλα και το άλλο αρχαίο νεανία σε τέθριππο άρμα.
Βρίσκεται χτισμένο αμφιθεατρικά σε ένα πευκόφυτο όρμο, στα δυτικά του λιμανιού του Πόρου. Ιστορικά, το κτίριο χτίστηκε αμέσως μετά τη νίκη των Ρώσων έναντι των Οθωμανών, όταν σύμφωνα με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή οι Ρώσοι μπορούσαν να διέρχονται ελεύθερα από το Αιγαίο, και χρησιμοποιήθηκε ως ναύσταθμος και ενδιάμεσος σταθμός του ρωσικού στόλου. Το αρχικό κτίσμα πέρασε στα χέρια του ελληνικού δημοσίου μετά από αίτημα του Ιωάννη Καποδίστρια και η Ρωσία έκτισε μεγαλύτερο κτίριο με ακόμη μεγαλύτερους αποθηκευτικούς χώρους.
Η Οχρίδα ήταν πάντα μία πόλη σταυροδρόμι πολιτισμών και κατά τη βυζαντινή περίοδο έγινε πλήρως χριστιανική πόλη. Όταν λοιπόν κατακτήθηκε από την Οθωμανική αυτοκρατορία οι Τούρκοι κάτοικοι αναγκαστικά έχτισαν τα σπίτια τους έξω από τα τείχη της πόλης, μέρος που έγινε η μουσουλμανική γειτονιά της Οχρίδας. Καθώς η πόλη μεγάλωνε και οι χριστιανοί δεν έχτιζαν έξω από τα τείχη, αναπτύχθηκε ένα νέο είδος αρχιτεκτονικής, με σπίτια χτισμένα πολύ κοντά το ένα στο άλλο ή και σπίτια χτισμένα πάνω από το δρόμο, δημιουργώντας τούνελ για τους περαστικούς.
Η πόλη περιβάλλεται από τείχη, καθώς ήταν οχυρωμένη από τον 5ο αιώνα π.Χ.. Τα παλιότερα τείχη που σώζονται βέβαια είναι από τον 3ο αιώνα π.Χ.. Οι οχυρώσεις βελτιώθηκαν με τα χρόνια και η πλειονότητα των τειχών που είναι εμφανή στην πόλη είναι από το 10ο αιώνα. Σε πολλές περιοχές οι κάτοικοι χρησιμοποίησαν μέρος των τειχών για τοίχο του σπιτιού τους, κυρίως στην περιοχή του Μεσοκάστρου.
Το Φρούριο Πετροβαραντίν βρίσκεται στη δεξιά όχθη του Δούναβη και πρόκειται για ένα από τα πολλά οχυρά που χτίστηκαν από τους Ρωμαίους για την προστασία των παραδουνάβιων πόλεων που βρίσκονταν υπό την κατοχή τους. Αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν αποδείξει ότι η τοποθεσία κατοικούνταν από την Παλαιολιθική εποχή ενώ το κύριο κομμάτι του κάστρου χτίστηκε από τους Ρωμαίους. Η πόλη πέρασε στα χέρια των Τούρκων, οπότε και το φρούριο δυναμώθηκε.
Η αρχαία πόλη Ηράκλεια Λυγκιστίς ή Ηράκλεια Λύγκου ιδρύθηκε από το Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας και της έδωσε το όνομά της από τον ημίθεο Ηρακλή, του οποίου θεωρούσε ότι είναι πρόγονος. Ήταν σπουδαία πόλη της περιοχής ακόμη και κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, καθώς από εκεί περνούσε η Εγνατία Οδός και επομένως ήταν σπουδαίος εμπορικός και οικονομικός σταθμός. Στα μετέπειτα χρόνια έγινε επισκοπική πόλη, ενώ θεωρούνταν σημαντική και κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου.