Το Παρθεναγωγείο του Γυθείου πρόκειται για ένα κτίριο από τα πολλά που είχε χτίσει ο γνωστός αρχιτέκτονας μηχανικός Τσίλλερ, ο οποίος έχει χτίσει πολλά γνωστά κτίρια στην Αθήνα και έχει λάβει μέρος σε ανασκαφές. Χτίστηκε το 1896 και είναι ισόγειο κτίριο, με πολλές συμμετρίες και διπλά ανοίγματα. Λειτουργούσε ως σχολείο έως το 1990.
Μνημεία
Ο πέτρινος πύργος του Τζανετάκη Γρηγοράκη είναι ένα οίκημα της οικογένειας Τζανετάκη - Γρηγοράκη. Χτίστηκε 1829 στο Μαραθονήσι, ή νησάκι Κρανάη, και σήμερα στεγάζεται στον πύργο το Ιστορικό και Εθνολογικό μουσείο Μάνης, με εκθέματα από τα χωριά της περιοχής.
Στο Γύθειο ξεκίνησαν οι ανασκαφές πολύ νωρίς, από το 1891 οπότε και ανακαλύφθηκε το αρχαίο θέατρο στο βόρειο άκρο της πόλης και η ακρόπολη δυτικά του θεάτρου. Σύμφωνα με αρχαία κείμενα το Γύθειο ήταν μία πλούσια πόλη γεμάτη μέγαρα με κολώνες, ιερά και ναούς θεών. Σήμερα σώζονται ερείπια από τη ρωμαϊκή εποχή της πόλης, ο ναός του Διονύσου και το αρχαίο θέατρο. Ο λόγος που δεν έχουν σωθεί περισσότερα μνημεία είναι γιατί ένα παλιρροϊκό κύμα που ακολούθησε ένα σεισμό το 375 μ.Χ.
Πάνω στο λόφο του Αγίου Παντελεήμονα στη Φλώρινα υπάρχει η αρχαία πόλη της Φλώρινας που οι ειδικοί τη χρονολογούν στην κλασσική και ελληνιστική περίοδο. Η πόλη ιδρύθηκε στα χρόνια του Φιλίππου Β’. Έχουν ανακαλυφθεί τέσσερα οικοδομικά τετράγωνα με κάθετους δρόμους. Κάθε οικοδομικό τετράγωνο έχει από 4 με 5 σπίτια, όπου μέσα βρέθηκαν εστίες παρασκευής φαγητού και σε ορισμένα από αυτά πάγκοι επεξεργασίας μετάλλου και ή κατασκευής κεραμικών ειδών.
Τα ερείπια του αρχαίου αυτού Κάστρου βρίσκονται σε ένα λόφο στη δυτική είσοδο των Στενών της Ρεντίνας. Η τοποθεσία είναι ιδανική καθώς ο έλεγχος του λόφου σήμαινε για αιώνες και έλεγχο της διέλευσης από τα στενά όπου και διέρχονταν η αρχαία Εγνατία Οδός.
Τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι ο λόφος διαθέτει ανθρώπινη παρουσία από τη νεολιθική εποχή ενώ η πρώτη οχύρωση φαίνεται να είναι από το 450 μ.Χ. και περίπου 100 χρόνια αργότερα ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός ενίσχυσε την οχύρωση. Η επόμενη σημαντική εποχή για το κάστρο είναι μεταξύ 900 με 1000 μ.Χ.
Το χωριό του Ζιάκα αποτελείται από τους οικισμούς Κρύα Βρύση ή Τίστα και το Περιβολάκι ή Πιπινίτσα. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 900 μέτρων και πήρε το όνομά του από τον ήρωα Θεόδωρο Ζιάκα. Το γεφύρι χτίστηκε επί Τουρκοκρατίας και η μεγάλη του καμάρα φτάνει σε ύψος 7,5 μέτρων. Κάτω από το γεφύρι περνά ο Βελονιάς ποταμός, ενώ πάνω από το γεφύρι περνούσε η λεγόμενη “Βασιλική Στράτα”, ένας μεγάλος εμπορικός δρόμος που ένωνε την περιοχή με τη Θεσσαλία. Το πιο εντυπωσιακό είναι το βουνό Όρλιακας, με μέγιστο ύψος 1433 μέτρα και με βράχια και απότομες πλαγιές, όπου μένουν αρπακτικά πουλιά και ζώα.
Οι "Καμάρες", ίσως το πιο χαρακτηριστικό σημείο και κτίσμα της πόλης της Καβάλας, είναι τμήμα ενός συστήματος ύδρευσης που δημιουργήθηκε για την αρχαία και μεσαιωνική πόλη της Καβάλας. Η σημερινή μορφή είναι μέρος του έργου του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, ο οποίος ήθελε να μεταφέρει νερό από τη θέση Σούμπαση όπου υπήρχαν πηγές πόσιμου νερού. Ακολουθεί τις κλίσεις του εδάφους και έχει και κρήνες στη βάση τους για να πίνουν νερό τα ζώα.
Η πόλη της αρχαίας Μαρώνειας ήταν χτισμένη πολύ κοντά στις ακτές και πολύ κοντά στην ομηρική πόλη Ίσμαρος. Ιδρύθηκε από Χίους τον 7ο π.Χ. αιώνα, αν και πολλοί τοποθετούν την ίδρυσή της ακόμη νωρίτερα. Εξελίχθηκε σε μεγάλη τοπική δύναμη, το τείχος της ξεπερνούσε τα 10 χιλιόμετρα, γεγονός που μαρτυρά ότι ήταν πολυάνθρωπη. Έγινε μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας και λόγω της μεγάλης της ανάπτυξης της δόθηκε το δικαίωμα να κόψει χρυσά νομίσματα. Το 350 π.Χ. κατακτήθηκε από το Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας.
Ο πύργος του Ωρολογιού της Κομοτηνής βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, δίπλα στο Γενί Τζαμί. Το κτίριο θεωρείται δείγμα του οθωμανικού εκσυγχρονισμού, χτίστηκε το 1884 και ήταν αφιέρωμα του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ. Ο Πύργος εφάπτεται στο μαυσωλείο της Φατμά Χανούμ, σύζυγο του βεζύρη Χασάν Πασά. Αρχιτεκτονικά έχει νεοκλασσικά στοιχεία.
Το κάστρο Άβαντα-Ποταμού βρίσκεται βόρεια της Αλεξανδρούπολης και είναι χτισμένο σε λόφο του χωριού Άβαντα. Το κάστρο είναι μεσαιωνικό και σώζονται τρεις τετράγωνοι πύργοι και σε ορισμένα σημεία σώζεται ακόμη το διπλό τείχος. Η κατασκευή του έγινε, λογικά, για να προστατευτεί από επιδρομές Βούλγαρων και άλλων φυλών από το βορρά, αλλά επίσης η τοποθεσία βοηθά και στον έλεγχο του περάσματος από την πεδιάδα της Κομοτηνής προς τα ανατολικά. Η προέλευση του κάστρου δεν είναι ξεκάθαρη ιστορικά, αλλά σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, το κάστρο χτίστηκε το 13ο αιώνα.